AHŞAP’IN DÜŞMANLARI VE KORUMA YÖNTEMLERİ

Ahşap mükemmel bir yapı malzemesidir.

• Ahşap yüksek bir taşıma gücüne sahiptir
• Ahşap doğa şartlarına ve depreme dayanıklıdır
• Ahşabın yangına karşı direnci yüksektir
• Ahşap kaynağı yenilenebilen tek yapı malzemesidir

Her ahşabın belirgin karakteristik özelliği vardır. Bu karakteristik özellikler rengi, damar şekilleri ve doku özellikleri, vb. dir. Bunun yanı sıra ağaç türleri; sertlikleri, taşıma kabiliyetleri, dayanıklılıkları, boya tutma kabiliyetleri, kurutulma kolaylıkları, lif düzgünlükleriyle birbirlerinden ayrılırlar.  Sert ahşaplar dayanıklılıkları ile, dekoratif özelliği ile, geniş bir renk seçeneği ve doğada uzun süre dayanıklılığı ile önemlidir. Yumuşak ahşaplar ise ekonomik oluşu ve yapı ve inşaat sektöründe fonksiyonel olmaları ile önemlidir.

Ahşap seçiminde, ahşabın doğal dayanıklılığa sahip olması, işlenebilme kabiliyeti, boya tutma kabiliyeti önemli etkenlerdir. Ahşabın kullanılacağı yere uygun (sert ahşap- yumuşak ahşap) tercih edilmesi gerekmektedir.

Ahşabın düşmanları:

Biyolojik bir madde olan ahşap dış etkenlerle çeşitli bozulmalara uğrar. Ahşaba uygulanacak çeşitli koruma işlemleri onu bu dış etkilere karşı korur.

Ahşabın birçok biyolojik düşmanı vardır. Bunlar; Mantarlar bakteriler, böcekler ve termitler… Bunlardan bazıları ahşabın tamamen yok olmasına bazıları ise sadece görüntü bozukluklarına neden olur.

– Ahşap ve su

Su, ahşabın asıl bileşenlerinden biridir. Ahşaptaki suyun bir miktarı (%25-30 ) ahşap liflerine kimyasal olarak bağlıdır. Ahşabın en önemli özelliğinden çalışması, yani ıslanma ya da ortam rutubetinin değişmesi ile boyut değiştirmesidir. Ahşabın seçimi, kurutulması, ahşap elemanın tasarımının doğru yapılması ve doğru koruma ürünlerinin kullanılması sayesinde bu problemler ile karşılaşılmaz.

Ahşap ne denli dikkatli bir şekilde kurutulursa kurutulsun, nem alması, çürümeye karşı ön koruma işlemi uygulanmış bile olsa, ahşabın özelliklerinde boya tutma kabiliyetini de etkileyecek değişikliklere sebep olacaktır. Bu nedenle özellikle ahşabın, doğrudan suyla temas halinde olduğu dış cephelerde sıvı suyun geçişine karşı koyan ancak buhar halindeki suyun dışarı doğru çıkışına izin veren mikro gözenekli boyalar kullanılmalıdır.

– Güneş, yağmur ve rüzgar

Ahşabın güneşin etkisi ile rengi solar, grileşir. Rüzgâr ile taşınan toz toprak yüzeyini aşındırır. Ancak bu eskime zamanla güneş ve yağmurun etkisi ile çatlamalara ve elyaf kaybına neden olabilir. Yüzeyde küf oluşabilir, çatlaklarda pislik birikir, çatlağın büyümesi ile içeriye su girebilir. Ahşabı bu tür bozulmalardan korumanın yolu yüzeyi bir “yüzey koruyucu” ile kaplamaktır. Kullanılan yüzey koruyucunun özelliği çok önemlidir. Esnek ve hava koşullarına dayanıklı vernik/ boya olmalıdır.

• Ahşabı koruma yöntemleri:

Ahşabı biyolojik zararlılardan korumak için “doğal dayanıklılık”  ve “kuru tutma” kavramlarına dayanmaktadır.

Ahşap yapıların hizmet ömrünü uzatmak için başvurulan geleneksel yöntemlerden biri, çürüme riski yüksek olan ya da taşıyıcı olarak kullanılan ahşap malzemenin meşe, kestane gibi doğal dayanıklı türlerden seçilmesidir.

Ahşabı tahrip eden canlıların yaşayıp gelişebilmesi için oksijen, ısı ve suya ihtiyaçları vardır. Bu nedenle ahşap kuru tutulursa (nem oranı %20’nin altında) çürüme belli bir ölçüde kontrol altına alınabilir. Dışarıda kullanılan ahşap, yağışlar nedeniyle, bina içinde kullanılan ise hatalı su tesisatı, akan dam ve yoğunlaşma nedeniyle ıslanıp, rutubeti, çürüme ortamı için uygun bir düzeye kolayca gelebilir. Ahşabı kuru tutmak için başvurulan yöntemlerden biri de yüzeyi su geçirmeyen bir tabaka ile örtmek yani boyamaktır. Ancak, ahşap çalıştığından boya tabakası kısa zamanda çatlar. Bu çatlaklardan giren su ahşap malzemeyi ıslatır ve daha da kötüsü, üzerindeki boya tabakasından dolayı buharlaşıp çıkamayarak mantarların gelişmesi için ideal bir ortamın oluşmasına neden olur. Dış cephede kullanılan ahşaba su buharı geçirimsizliği yüksek boyaların kullanılması sakıncalıdır. Dış cephede nefes alan ahşap boyaları kullanılmalıdır.

BOYA UYGULAMASI YAPILIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR

Öncelikle kullanılacak ahşabın küçük bir bölümü üzerinde ürün denenmelidir. 

Yüzey Hazırlığı

* Ambalaj içerisindeki ürün kullanılmadan önce homojen hale gelinceye kadar karıştırılmalıdır.

* Yüzeyde eski boyalar var ise, yüzey 180 zımpara ile zımparalanarak boya yüzeyden kazınmalıdır. Zımpara tozları yüzeyden uzaklaştırılmalıdır.

* Uygulama yapılacak zemindeki  yağ, toz vb… kirlilikler temizlenmelidir.

* Yağ içeriği yüksek tik, iroko gibi ahşaplarda yüzeydeki yağın alınması ve ahşapların gözeneklerinin açılması için selülozik esaslı tiner ile silinmesi gerekmektedir.

* Kullanılan ahşapların köşelerinde 90^o lik açılar bırakılmamalı, köşeler zımpara ile ovalleştirilmelidir.

* Kullanılacak ahşap dış cephede ise ahşap zararlılarına karşı mutlaka emprenye edilmiş olmalıdır.

Uyulama Aşaması 

* Homojen hale gelen ürün özelliğine göre gerekli inceltici (su, sentetik tiner, vb…) ile inceltilerek astar kat olarak yüzeye tatbik edilmelidir.

* Astar kat uygulamasından sonra dokunma kurumasını tamamlayan yüzey 300 numara zımpara ile yoklama zımparası yapılarak inceltilmeden uygulanmalıdır. Katlar arasında zımpara yapılması yüzeye yapışmanın kuvvetlendirilmesi bakımından fevkalade önemli bir uygulamadır.

* Uygulama yapılacak ortam +5 ^oC altında ve 30 ⁰C üzerinde olmamalıdır. Güneş ışınlarının en dikey ve en yüksek derecede yansıdığı saatlerde, uygulama yapılacak yüzeyin sıcaklığı yüksek noktalara ulaşacaktır. Bu yüzeylere uygulama yapılmamalıdır.

* Uygulama fırça ile yapılacaksa ürüne uygun kaliteli sentetik veya akrilik kıllı fırça ile yapılmalıdır. Sprey tabancası ile yapılan uygulamalarda doğru inceltme oranları ve basınç kullanılmalıdır.