Ahşap mobilya çeşitleri hakkında bir çalışma
Ülkemizdeki hızlı nüfus artışı, göçler ve sosyal gelişimlerin ardından konut ihtiyacına paralel olarak iç mekan donatı elemanlarına duyulan ihtiyaç da artmaktadır. İç mekan donatı elemanlarından olan mobilya fizyolojik, kültürel ve estetik ihtiyaçları karşılamaktadır. Genel olarak mobilya; yaşanılan yerlerin süslenmesine ve çeşitli amaçlarla donatılmasına yarayan eşya olarak tanımlanmaktadır . TS 4521’e göre ağaç mobilya; oturma, yemek yeme, çalışma, yatma vb. işlerin yapılmasında kolaylık ve rahatlık sağlayan, parçalarının büyük çoğunluğu masif, lifli, yongalı ve tabakalı ağaç malzemelerden yapılan sabit ya da taşınabilir eşyadır.
Mobilya genellikle işlevine göre biçim alır ve üretiminde doğal ve yapay birçok malzeme kullanılır. Mobilya, işlevine, konstrüksiyon çeşidine, kullanıldığı mekana ve üretiminde kullanılan malzemelerin türlerine göre farklı sınıflandırılmaktadır.
Ahşap mobilyada asal eleman ağaç malzemedir. Kolay işlenmesi, hafif olması, özgül ağırlığına göre direncinin yüksek oluşu, ısı ve sese karşı yalıtkanlığı, doğal yapısından kaynaklanan tekstür, renk ve estetik özellikleri nedeni ile üstyüzey işlemlerine uygun zemin oluşturması, renklendirilip verniklenebilmesi gibi avantajları mobilyada ağaç malzemeyi ön plana çıkarmaktadır.
Buna karşılık ağaç malzemenin heterojen, anizotrop, higroskopik ve organik bir yapıda olması mobilya tasarımında kısıtlamalara, uygulamada ise bazı güçlüklere neden olmaktadır. Ağaç malzeme, bulunduğu ortamın sıcaklık ve bağıl nemine göre elde edeceği denge rutubeti değerine bağlı olarak bulunduğu ortama rutubetini vererek yada ortamdan rutubet alarak denge rutubetine ulaşır. Ağaç malzemenin higroskopik sınırlar arasında (% 0 – % 28) meydana gelen rutubet alışverişine bağlı olarak da boyutsal ölçüleri ve hacmi değişir. Buna ağaç malzemede “çalışma” denir. Bu özelliği ağaç malzemenin kullanım yerlerini sınırlandırmaktadır.
Kapalı sistem yada son ürün bakımından yapılan tasarım türlerine dayalı olarak mobilyaların sınıflandırılması yararlı görülmektedir.
Fonksiyonel yaklaşım açısından mobilyalar
* Temel eylem biçimine göre mobilyalar
– Oturma eyleminde kullanılan mobilyalar,
– Yatma eyleminde kullanılan mobilyalar, vb.
* Mekan türüne göre mobilyalar
– İç mekan mobilyaları,
– Özel mekanlar; yemek odası mobilyası vb.
– Genel mekanlar; okul sırası vb.
-Dış mekan; bahçe mobilyaları
* Tasarım, üretim ve kullanım bütünlüğüne göre mobilyalar
– Münferit-tekil mobilyalar,
– Grup mobilyalar, modüler mobilyalar,
– Mekan-projeye dayalı mobilyalar.
* Kullanıcı yaş gruplarına göre mobilyalar
– Çocuk mobilyaları
– Genç mobilyaları
– Yetişkin mobilyaları
– Yaşlı ve özürlü mobilyaları
* Fonksiyon sayısına göre mobilyalar
– Tek fonksiyonlu mobilyalar
– Birden fazla fonksiyonu olan mobilyalar
* Kullanım eylemine göre mobilyalar
– Sabit mobilyalar
– Hareketli mobilyalar
* Eşlenik eşya türüne göre mobilyalar
– Televizyon dolabı
– Kitap dolabı, vb.
Fonksiyon-estetik faktörlerin ağırlığına göre mobilyalar
– Yeni Klasikler
– Modern mobilyalar
* Estetik ağırlıklı rasyonel mobilyalar
– Klasik mobilyalar
– Fantezi mobilyalar
*Estetik tanımlama açısından mobilyalar
– Geometrik form ve psikolojik etki biçimlerine göre mobilyalar
– Üçgen,kare, daire ve bunların türevlerinin kullanımlarına göre,
– Sertlik, yumuşaklık, statik, dinamik, sıcaklık, soğukluk, şeffaflık vb. psikolojik etkilerine göre,
– Genel estetik değerlerine (form, renk, doku, ton, ritim, orantı, denge, uyum vb.) göre mobilyalar.
Mühendislik-teknik değerlendirmelerine göre mobilyalar
* Malzeme türlerine göre mobilyalar
– Masif (ağaç) mobilyalar
– Ahşap mobilyalar
– Plastik mobilyalar
– Kombine mobilyalar
– Diğer malzemelerden üretilen mobilyalar
* Genel konstrüksiyon türüne göre mobilyalar
– Çerçeve (iskelet) mobilyalar
– Kutu (tablalı) mobilyalar
– Kombine mobilyalar
* Montaj sürecine göre mobilyalar
– Montajı üretim sürecinde (mekanında) tamamlanan mobilyalar
– Montajı kullanım mekanında yapılan mobilyalar
* Üretim yöntemine göre mobilyalar
– El işi mobilyalar
– Kitle üretimi mobilyalar
– Otomasyon yada ileri teknoloji (Hi-Tech) ürünü mobilyalar
* Kalitelerine göre mobilyalar
– Standartlara uygun, kalite belgeli mobilyalar
– Kalite belgesi olmayan mobilyalar
kaynak: Selçuk Demirci/Gazi Üniversitesi 2004